Tăng hàm lượng Saponin trong chiết xuất sinh khối và điều chế sản phẩm viên nén từ Sâm Ngọc Linh

 Ở Việt Nam, có nhiều nhóm nghiên cứu việc di thực giống sâm Ngọc Linh qua các vùng có cùng điều kiện thổ nhưỡng, nhưng cây sâm vẫn không phát triển. Điều đó cho thấy, dòng sâm này là cây bản địa Việt Nam và đặc hữu của vùng núi Ngọc Linh. Với mong muốn phát triển nguồn nguyên liệu quý giá này, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm nhân giống sinh khối theo con đường nuôi cấy mô tế bào. Tuy nhiên, khi nhân giống sâm Ngọc Linh bằng phương pháp này, hàm lượng saponin trong sinh khối không cao bằng sâm trồng ngoài tự nhiên.

Qua quá trình nghiên cứu, tác giả Nguyễn Văn Sáu đã tìm ra giải pháp gia tăng hàm lượng saponin trong chiết xuất sinh khối âm Ngọc Linh và điều chế thành viên nén chất lượng cao, bằng cách tận dụng nguồn nguyên liệu sinh khối còn lại sau khi chiết xuất để tạo ra sản phẩm có hàm lượng saponin cao. Kết quả này đã được cấp bằng bảo hộ giải pháp hữu ích tại Việt Nam (số VN 2-0001731).

Quy trình sản xuất sản phẩm chiết xuất sinh khối sâm Ngọc Linh, gồm: (i) Chuẩn bị nguyên liệu, ngâm sinh khối sâm Ngọc Linh trong dung dịch anolyte rồi rửa sạch bằng nước, để ráo, tiến hành cấp đông trong điều kiện nhiệt độ từ -10 đến -20°C trong ít nhất 48 giờ để ổn định nguyên liệu; (ii)Thu sinh khối sâm Ngọc Linh khô có độ ẩm dưới 4% bằng sấy thăng hoa; (iii) Xay mịn sinh khối sâm Ngọc Linh khô và ngâm với cồn 70° theo tỷ lệ nhất định và chiết hỗn hợp thu được thành dịch chiết và phần bã sinh khối. Dịch chiết được cô trong điều kiện nhiệt độ từ 90-97°C đến khi thu được cao sinh khối dạng lỏng; (iv) Sấy khô và nghiền mịn bã sinh khối, phối trộn phần bột này với cao sinh khối lỏng theo tỷ lệ từ 0,5-0,8 (khối lượng/thể tích) sau đó sấy ở nhiệt độ 60°C trong khoảng 3-5 giờ thu được cốm khô. Sau đó, xay và rây (kích thước lỗ 0,3 mm) thu được bột cốm; (v) Phối trộn bột cốm với chất mang dược dụng và dập thành viên, tạo được sản phẩm chiết xuất sinh khối sâm Ngọc Linh.

Kết quả kiểm nghiệm mẫu cho thấy, hàm lượng saponin toàn phần chiết xuất từ sinh khối sâm Ngọc Linh nuôi cấy mô cao gấp 4 lần so với sâm Ngọc Linh tự nhiên trên 10 năm (8,6% so với 2,14%), hàm lượng MR2 cao gần bằng sâm Ngọc Linh tự nhiên trên 10 năm (0,95% so với 1,03%). Sản phẩm này đang giúp ích cho nhiều bệnh nhân trên cả nước trong hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh, nhất là các bệnh liên quan đến gan, phổi, tiểu đường và ung thư.

Anh Phương (CESTI)