Cộng đồng giảm nhẹ tác động của ngập nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu tại TP.HCM

Nhóm tác giả Nguyễn Diệp Quý Vy, Nguyễn Hải Nguyên (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM) đã phân tích các hoạt động giảm ngập được tiến hành bởi các cộng đồng dân cư và những trở ngại trong việc khuyến khích các thành viên của những cộng đồng này chủ động tham gia giảm ngập tại những tuyến hẻm – đường nội bộ của TP.HCM.
 

Hình minh họa.

Bài viết phân tích hai vấn đề gồm: mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và ngập nước, và việc xem xét các giải pháp giảm ngập trong tương quan với biến đổi khí hậu tại TP.HCM; thực trạng đối phó với ngập của các cộng đồng ở những tuyến hẻm, đường nội bộ - là những nhóm tổn thương bị đẩy ra ngoài quá trình thụ hưởng lợi ích một cách trực tiếp từ các cam nang nhung quan an ngon dự án chống ngập của Thành phố hiện nay – và những tồn tại cần khắc phục.

Nhóm nghiên cứu sử dụng kết quả của hai nghiên cứu “Nghiên cứu tác động của các yếu tố dân số, cách thức tổ chức không gian sống và ý thức cộng đồng đến hiện tượng ngập nước đô thị TP.HCM” và “Cách thức huy động sự tham gia của cộng đồng trong quá trình giảm nhẹ tác động của ngập nước đến khu dân cư” để phân tích thực trạng giảm ngập trong các cụm dân cư thuộc những tuyến hẻm - đường nội bộ - là những nhóm đối tượng chưa được xem xét một cách trực tiếp trong quá trình thụ hưởng lợi ích từ những dự án chống ngập của Thành phố. Những hạn chế được nhận diện và lý giải, làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp tăng cường khả năng thích nghi và chủ động giảm ngập trong cộng đồng.

Các giải pháp được nhóm tác giả tóm tắt trong một khung hành động với sự tham gia của các cơ quan và lĩnh vực theo ngành dọc và ngang đến đơn vị cơ bản nhất là chính quyền cơ sở và cộng đồng. Theo khung này, chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và giảm ngập được đề xuất bởi các cơ quan Trung ương, sau đó được phân cấp và phối hợp thực hiện theo ngành dọc và ngang đến chính quyền cơ sở. Chính quyền cơ sở sẽ giám sát theo dõi, có những hỗ trợ khi cần thiết và là cầu nối giữa người dân trong cộng đồng với các cơ quan ở cấp cao hơn. Để huy động sự tham gia của cộng đồng cần tính đến vai trò của các hạt nhân tích cực như tổ trưởng, tổ phó tổ dân phố, cán bộ phường, những người có uy tín đang cư trú tại các khu vực ngập nước. Sự chủ động thích nghi với ngập trong cộng đồng sẽ là một trong những cách thức giúp người dân ứng phó tốt hơn với những hệ quả của biến đổi khí hậu trong tương lai.