Sản xuất thử và phát triển giống đậu tương rau AGS398 và DT08 phục vụ nội tiêu và xuất khẩu

Đậu tương rau (Glycine max(L.) Merrill) được ưa chuộng và phổ biến ở Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc do hương vị đặc trưng và giá trị dinh dưỡng cao, thường dùng ăn tươi hay rau đông lạnh, có hàm lượng protein tương đương đậu tương thường nhưng hương vị dịu và dễ nấu hơn. Đây cũng là loại cây có thể cải tạo đất có hiệu quả và mang lại hiệu quả kinh tế so với các loại cây đang được sản xuất tại Bắc Giang, Thái Bình, An Giang, cho thu nhập tăng 2-2,5 lần so với sản xuất đậu tương thường.

Giống đậu tương rau AGS398 và DT08 là những giống đầu tiên được nghiên cứu chọn tạo trong nước với các tính trạng như sinh trưởng và phát triển tốt, phù hợp với điều kiện canh tác của Việt Nam, chất lượng không thua kém gì so với các giống cùng loại có xuất xứ từ các Trung tâm rau màu thế giới hoặc các giống của Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và là giống cây có tiềm năng phục vụ sản xuất quy mô lớn cho Việt Nam. Do đó, để góp phần thúc đẩy mở rộng diện tích sản xuất và thị trường tiêu thụ của giống đậu tương rau AGS398 và DT08, nhóm nghiên cứu do TS. Nguyễn Khắc Anh, Viện Nghiên cứu Rau quả, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đứng đầu đã tiến hành triển khai dự án: “Sản xuất thử và phát triển giống đậu tương rau AGS398 và DT08 phục vụ nội tiêu và xuất khẩu”.

Mục tiêu nghiên cứu
- Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng, nguyên chủng và xác nhận cho các giống đậu tương AGS398 và DT08 tại một số vùng sinh thái trên cả nước;
- Hoàn thiện được quy trình kỹ thuật thâm canh (đạt năng suất trên 10 tấn/ha), bảo quản lạnh quả thương phẩm các giống đậu tương rau AGS398 và DT08 đảm bảo an toàn thực phẩm tại một số vùng sản xuất chính;
- Xây dựng được mô hình trình diễn sản xuất quả thương phẩm (5ha) đạt năng suất quả trên 10 tấn/ha;
- Chuyển giao công nghệ về giống và các quy trình kỹ thuật sản xuất hạt giống, kỹ thuật thâm canh, bảo quản lạnh cho một số vùng sản xuất và hộ nông dân tại các vùng sản xuất chính;
- Sản xuất được 1 tấn hạt giống siêu nguyên chủng, 20 tấn nguyên chủng cho các giống AGS398 và DT08 đạt tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam;
- Sản xuất được 100 tấn sản phẩm đậu tương rau đông lạnh tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu.

Các nội dung nghiên cứu chính
Tổng quan tình hình nghiên cứu và sản xuất đậu tương rau trong nước và trên thế giới. Nghiên cứu hoàn thiện quy trình kỹ thuật sản xuất giống đậu tương rau AGS398 và DT08 tại đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long. Hoàn thiện quy trình kỹ thuật thâm canh quả đậu tương rau thương phẩm AGS398 và DT08. Nghiên cứu hoàn thiện kỹ thuật bảo quản lạnh cho đậu tương rau. Nghiên cứu hoàn thiện kỹ thuật vận chuyển đậu tương rau thương phẩm. Đánh giá kết quả sản xuất thử nghiệm và xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm.

Sau một thời gian triển khai dự án sản xuất thử hạt giống AGS398 và DT08 (từ tháng 11/2011 đến 02/2014), nhóm nghiên cứu đã thu được các kết quả như sau:
- Số lượng sản phẩm hạt giống siêu nguyên chủng (SNC) và nguyên chủng (NC) của hai giống AGS398 và DT08 đã vượt mục tiêu kế hoạch đề ra.
- Đã hoàn thiện được 10 quy trình công nghệ, trong đó có 4 quy trình sản xuất hạt giống các cấp SNC, NC và bảo quản hạt giống cho hai giống AGS398 và DT08 tại đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long, 04 quy trình thâm canh thương phẩm AGS398 và DT08 và 02 quy trình bảo quản lạnh và bao gói vận chuyển quả đậu tương rau.
- Đã sản xuất được hạt giống AGS398 và DT08 có chất lượng đạt tiêu chuẩn cơ sở: Hạt giống SNC là 1.055 kg, trong đó hai giống AGS398 là 255kg và DT08 là 300kg; Hạt giống NC: là 20.128 kg, trong đó hai giống AGS398 là 14.015kg và DT08 là 6.113 kg.
- Đã xây dựng được 05ha mô hình sản xuất quả xanh thương phẩm, trong đó giống AGS398 là 2,5ha và DT08 là 2,5ha, với năng suất đạt trên 10 tấn/ha.
- Xây dựng được thêm 01 quy trình kỹ thuật bảo quản hạt giống đậu tương rau phù hợp với điều kiện sản xuất hiện nay.

Từ các kết quả của việc triển khai thử nghiệm của dự án cho thấy, dự án đã góp phần giải quyết những khó khăn về nguồn giống cho việc phát triển sản xuất tại các địa phương, đồng thời tạo ra được sản phẩm có năng suất, chất lượng phục vụ sản xuất và thị trường, tiết kiệm được nguồn ngoại tệ đáng kể trong công tác thương mại, nhập giống nước ngoài.

Với năng suất hạt giống đạt 2.000 tấn/ha, năng suất quả tươi đạt trên 10 tấn/ha, chất lượng quả tươi và đông lạnh đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật xuất khẩu, đã góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm phục vụ người tiêu dùng theo hướng vệ sinh an toàn thực phẩm. Các giống mới được chọn tạo đã ở mức độ tương đương với các giống mới ở các nước trong khu vực như Hàn Quốc, Thái Lan, Inđônêxia, Philipin. Đây cũng là những tiêu chí mà các tổ chức quốc tế như Trung tâm rau màu thế giới hướng tới cho các nước trên thế giới và trong khu vực. Công tác chọn giống mang lại hiệu quả kinh tế lớn.

Việc áp dụng các quy trình canh tác tiên tiến vào mở rộng sản xuất đậu tương sẽ góp phần bảo vệ môi trường, cải tạo đất, các phế phụ phẩm từ đậu tương có thể làm thức ăn chăn nuôi, phân bón thân thiện với môi trường. Thông qua việc triển khai mô hình sản xuất thử và công tác đào tạo tập huấn, và thông tin tuyên truyền đã góp phần nâng cao nhận thức dân trí và trình độ khoa học, kỹ thuật cho người nông dẫn theo hướng kinh tế thị trường. Các sản phẩm quy trình công nghệ sản xuất hạt giống đậu tương rau được chuyển giao cho các đơn vị chuyên về sản xuất giống như Công ty TNHH Đông Thành, Trung tâm giống cây trồng Bắc Giang,... để sản xuất hạt giống các giống đậu tương rau AGS398 và DT08 với quy mô lớn phục vụ nhu cầu sản xuất của nông dân và chuyển giao cho các vùng sản xuất.