Crassifolein, một alkaloid mới từ rễ cây lơpơtẻ (Croton crassifolius Geisel.)
08/04/2008
KH&CN trong nước
KH&CN trong nước
Đề tài do các tác giả Hoàng Thị Lề (Viện Dược liệu, bộ Y tế), Nguyễn Xuân Dũng (Trung tâm sắc ký, Trường ĐH Bách Khoa Hà Nội), Phan Văn Kiệm (Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên, Viện KH&CN Việt Nam) thực hiện thông báo việc phân lập và xác định cấu trúc hoá học của một hợp chất prenane-type steroid alcaloid mới từ rễ cây lơpơtẻ.
Cây lơpơtẻ hay còn gọi là cù đèn lá dày có tên khoa học là Croton crassifolius Geisel., mọc nhiều Nghệ An, Hà Tĩnh, Kon Tum… thường được sử dụng là cây thuốc trong dân gian, nhất là đồng bào tỉnh Gia Lai và Kon Tum hay dùng chữa các bệnh về đường ruột như ỉa chảy, kiết lỵ, đau bụng… Rễ cây được dùng làm thuốc bổ cho phụ nữ sau sinh nở, làm tan ứ huyết, trị ho ra máu…
Nghiên cứu tiến hành với mẫu thực vật là cây lơpơtẻ được thu hái tại tỉnh Gia Lai - Kon Tum vào tháng 3/2006 và các phương pháp phân lập hợp chất (sắc ký lớp mỏng, sắc ký cột), phương pháp xác định cấu trúc hoá học các hợp chất…
Kết quả, chất thu được có nhiệt độ nóng chảy 158-1590C, hợp chất có khung prenane-type steroid alkaloid đã được phân lập bằng các phương pháp sắc ký kết hợp. Cấu trúc của hợp chất này được xác định là N3, N3, N20-trimethyl-pregn-5-ene-3,20-diamine hay là N3, N3, N20-trimethylholarrhimine (crassifolein) bằng các phương pháp phổ khối lượng (ESI-MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân một chiều 1D-NMR (1H-NMR, 13C-NMR, DEPT 900, DEPT 1350), phổ hai chiều 2D-NMR (HSQC, 1H-1H COSY, ROESY, HMBC). Với những dữ liệu và các tài liệu tham khảo được, nhóm tác giả kết luận đây là một trường hợp chất mới được phát hiện lần đầu tiên từ thiên nhiên.
LV (nguồn: TC Dược học số 381, 1/2008)