Đây cũng là kết quả của công trình “Chọn tạo và nhân giống quýt PQ1” của tác giả Võ Thị Tuyết và cộng sự vừa đạt giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo KH&CN Nghệ An 2017.
Để đáp ứng việc mở rộng diện tích cây ăn quả có múi, tăng năng suất, chất lượng và chống suy thoái vườn cam, quýt, Trung tâm Nghiên cứu cây ăn quả và cây công nghiệp Phủ Quỳ thu thập giống quýt PQ1 từ huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang và khảo nghiệm cơ bản từ năm 1992, khảo nghiệm sản xuất năm 2001. Nhóm nghiên cứu do tác giả Võ Thị Tuyết đứng đầu thực hiện áp dụng tại các hộ dân tại một số huyện của tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, Quảng Trị từ năm 2006 đến nay.
Kết quả khảo nghiệm cho thấy, giống quýt PQ1 có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao, ổn định, chống chịu sâu bệnh, đặc biệt là hiện tượng vàng lá (hiện tượng gây suy thoái cam quýt phổ biến ở vùng Phủ Quỳ) và chín muộn (tháng 1-2), thích hợp cho việc trồng rải vụ, hiệu quả kinh tế cao. Giống quýt PQ1 có nhiều triển vọng để thay thế một số diện tích cây ăn quả có múi bị bệnh vàng lá gây hại và góp phần tăng diện tích, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao.
Nhóm tác giả đã tổ chức nghiên cứu trong vườn khảo nghiệm cơ bản (tập đoàn) và vườn khảo nghiệm sản xuất. Đồng thời xây dựng các mô hình sản xuất thử để đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển, năng suất, chất lượng, tính chống chịu sâu bệnh, khả năng thích nghi với điều kiện ngoại cảnh và hiệu quả kinh tế của giống quýt PQ1 để có cơ sở phát triển ra sản xuất.
Theo nhóm nghiên cứu, kết quả sản xuất thử tại 3 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị cho thấy, giống quýt PQ1 sinh trưởng tốt về các chỉ tiêu chiều cao cây, đường kính tán, đường kính thân sau 20 tháng trồng. Giống bị một số loại sâu bệnh gây hại ở mức độ nhẹ đến trung bình như nhện đỏ, sâu vẽ bùa, sâu nhớt, sâu non bướm phượng,… ít bị sâu bệnh nguy hiểm gây hại, đặc biệt là hiện tượng vàng lá, sâu đục thân.
Giống có khả năng thu hồi vốn sớm (sau 2 năm trồng đã ra hoa), có chất lượng khá (tỷ lệ sử dụng đạt 67,14 – 70,03%, độ Brix trong quả đạt 9,48 – 11,04%. Hàm lượng VTM C từ 38, 28 – 38, 49mg/100g, hàm lượng Axit từ 0,34 – 0,37%, số hạt chắc từ 18,56 – 20,39 hạt/quả). Từ kết quả đó, Cục Trồng trọt công nhận chính thức giống quýt PQ1 cho sản xuất tại các tỉnh vùng Bắc Trung bộ.
Giống quýt PQ1 năng suất cao, sau 7 năm trồng, 5 năm thu hoạch năng suất bình quân đạt 16,96-29 tấn/ha/năm, hiệu quả kinh tế thu được cao tại các điểm sản xuất thử từ 269-402 triệu đồng/ha/năm.
Kết quả sản xuất thử và những ưu điểm của giống quýt PQ1 cho thấy, đây là giống rất thích hợp trồng ở vùng Bắc Trung Bộ vào 2 thời vụ trồng chính là vụ xuân (tháng 2-3) và vụ thu (tháng 8-9) hàng năm. Giống sinh trưởng, phát triển tốt trên các loại đất bazan, đất phiến thạch, phù sa… và cho năng suất, hiệu quả kinh tế cao. Đây là giống ít bị sâu bệnh nên hạn chế được việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, góp phần nâng cao sức khoẻ cho người lao động và người tiêu dùng.
Hiện nay giống quýt PQ1 phát triển khoảng 500ha tại địa bàn các tỉnh Bắc Trung Bộ, tập trung nhiều ở tỉnh Nghệ An (400ha). Giống quýt PQ1 sau thời gian trồng đã góp phần mở rộng diện tích trồng cây ăn quả có múi. Đồng thời tạo việc làm, góp phần giảm nghèo, làm giàu cho nông dân, ổn định kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng cho các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ. Việc phát triển trên giống quýt PQ1 trong sản xuất góp phần tăng sản lượng nhóm cây ăn quả có múi trên thị trường, giúp nông dân làm giàu, ổn định đời sống và phát triển bền vững.