Nghiên cứu đặc tính các dòng lai tổ hợp thuận (G8/CN) và nghịch (CN/G8) trong tạo giống khoai lang

Đề tài do tác giả Mai Thạch Hoành (Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam) thực hiện nghiên cứu sự biến động và mối tương quan giữa năng suất củ với yếu tố năng suất củ to và củ trung bình ở các dòng lai cảu tổ hợp lai thuận, lai nghịch.
Kết quả, các dòng lai ở cả 2 tổ hợp lai thuận G8/CN và lai nghịch CN/G8 đều có dạng lá không chia thùy hình tam giác cân có biến động củ to cao nhất (CV = 28,05-31,10%) và có tỷ lệ củ to, củ trung bình khá ổn định và gần bằng nhau (17%). Các dòng lai có dạng lá không chia thùy hình tam giác cân của tổ hợp lai nghịch CN/G8 đã tỏ ra cho năng suất củ cao ở cả 3 đời Go, G1 và G2. Trong đó dòng lai 51 có năng suất củ cao nhất, đạt độ tin cậy 99%. Giống khoai lang K51 đã được công nhận năm 2000, đến nay vẫn phát triển tốt ở các tỉnh của miền Bắc và duyên hải miền Trung. Mối tương quan giữa năng suất củ với tỷ lệ % củ to của các dòng lai cả 2 tổ hợp lai thuận và nghịch đều có mối tương quan thuận ở cả 2 đời G1 và G2. Nhưng các dòng lai nghịch CN/G8 có mức tương quan tuyến tính cao (r = 0,9778 ở G1, r = 0,9794 ở G2) hơn các dòng lai thuận G8/CN (r = 0,7073 ở G1, r = 0,6642 ở G2). Đặc biệt ở đời G2 của các dòng lai nghịch có mức tương quan cao hơn nhiều so với các dòng lai tổ hợp lai thuận, nên xác suất chọn lọc được ở dòng lai nghịch là cao hơn. Mối tương quan giữa năng suất củ với tỷ lệ % củ trung bình của 2 tổ hợp lai thuận và lai nghịch có mối tương quan nghịch ở cả 2 đời G1 và G2. Các dòng lai thuận G8/CN đều có tương quan nghịch ở cả 2 đời: r = - 0,7181 ở G1 và r = - 0,9223 ở G2, còn các dòng lai nghịch CN/G8 có tương quan thuận ở cả 2 đời: r = 0,3769 ở G1 và r = 0,4124 ở G2. Các dòng lai nghịch CN/G8 có tương quan tuyến tính thuận giữa năng suất củ với tỷ lệ % củ to đều ở mức rất chặt ở cả 2 đời (r = 0,9778 ở G1 và r = 0,9797 ở G2). Đây là tiềm năng tốt, thuận lợi cho chọn giống khoai lang lấy củ ở các dòng lai nghịch CN/G8 có dạng lá không chia thùy hình tim.