Làm mới sản phẩm truyền thống
Vốn là “tín đồ” của trà và cà phê Việt, Nguyễn Thị Hoài (quê Bà Rịa – Vũng Tàu) đã dành nhiều thời gian (2013-2016) để tìm hiểu và trải nghiệm nhiều vùng trà khác nhau của Việt Nam. Khi đó, cô gái 9X mong muốn tìm kiếm được nguồn nguyên liệu nông sản sạch trong nước để làm thức uống có lợi cho sức khỏe và đơn giản trong sử dụng.
Qua tìm hiểu, Hoài biết đậu đen được dùng trong Đông y như một loại dược liệu có nhiều công dụng như hỗ trợ giấc ngủ ngon, giải nhiệt, lọc gan thận, chống lão hóa, giúp đen tóc, ngăn ngừa ung thư,… Người Nhật đã dùng đậu đen rang để pha chế thức uống giúp trẻ hóa, ngừa ung thư, hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Thực tế, đậu đen được trồng nhiều và lâu đời ở nước ta, trong đó vùng Tây Nguyên cung cấp hàng ngàn tấn đậu mỗi năm, nhưng chủ yếu xuất khẩu ở dạng hạt thô. Cùng với các loại trà, đậu đen được sử dụng phổ biến theo những cách bình dị, như một nét văn hóa truyền thống của người Việt.
Do vậy, Hoài quyết định khởi nghiệp với sản phẩm trà hạt, mà nguyên liệu chính là đậu đen xanh lòng. Dự án khởi nghiệp Mộc Thanh Trà ra đời tháng 3/2017, với hướng đi chính là tạo ra sản phẩm giải khát mới từ nguyên liệu nông sản truyền thống, qua đó góp phần xây dựng giá trị hạt đậu Việt Nam. Sản phẩm đầu tiên đưa ra thị trường là đậu đen xanh lòng rang mộc. Những hạt đậu được lựa chọn kỹ càng trước khi đưa vào rang với kỹ thuật đặc biệt (giúp chín hết nhân xanh, không cháy vỏ) nên sản phẩm giữ được tối đa các thành phần dinh dưỡng, phát huy tác dụng tốt cho sức khỏe, có vị thanh nhẹ, dễ uống.
Hoài chia sẻ, vẫn giữ cách thưởng thức ly trà bình dị và truyền thống nhưng Mộc Thanh Trà áp dụng kỹ thuật rang chuẩn hóa, được giám sát chặt chẽ nên khắc phục được các nhược điểm của phương pháp rang thủ công (hạt đậu có thể bị cháy khét hoặc chưa chín tới, ảnh hưởng tới chất lượng). Sau khi rang, đậu được “hạ thổ” theo phương pháp “sao vàng hạ thổ” của Đông y cũng với kỹ thuật được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Cùng với lợi thế đi từ vùng nguyên liệu, Mộc Thanh Trà đang xây dựng quy trình chuẩn hóa nguyên liệu giống để chủ động nguồn nguyên liệu, cho sản phẩm sạch, an toàn, chất lượng.
Như vậy, điểm đặc biệt của Mộc Thanh Trà là áp dụng sáng tạo khoa học kỹ thuật để tăng thêm giá trị cho một loại thức uống truyền thống. Đến nay, Mộc Thanh Trà đã thành lập doanh nghiệp, xây dựng xưởng rang và vườn trồng tại Bà Rịa. Các sản phẩm chính đang được thị trường đón nhận là đậu đen xanh lòng rang mộc (vị đậu thanh, dễ uống); đậu đen xanh lòng rang mộc cỏ ngọt (vị ngọt nhẹ); trà đậu đen túi lọc. Tất cả đều có thể dùng pha uống hàng ngày như pha trà, là thức uống giải nhiệt, thanh lọc gan thận, hỗ trợ giấc ngủ, không kén vị, phù hợp với cả gia đình.
Mộc Thanh Trà đang sản xuất và cung cấp bình quân 1,5 tấn thành phẩm/tháng ra thị trường. Khách hàng là những quán cà phê, quán ăn và những người ưa thích sử dụng sản phẩm thảo mộc thiên nhiên chăm sóc sức khỏe. Sản phẩm cũng được chuẩn bị những bước tiếp theo về bao bì, nhận diện thương hiệu để có mặt tại các nhà hàng, khách sạn, siêu thị thực phẩm sạch trong năm 2019.
Khởi nghiệp để trưởng thành và có trách nhiệm
Các cộng sự cùng nhau học hỏi, tìm cách giải quyết và chịu trách nhiệm về mọi vấn đề, chia sẻ những giá trị cuộc sống để trưởng thành là những trải nghiệm khi lựa chọn con đường khởi nghiệp của cô gái nhỏ nhắn mà đầy nội lực, tình yêu với hạt đậu. Với Mộc Thanh Trà, những trải nghiệm trưởng thành rõ nhất là khi làm việc thực tế với người nông dân để xây dựng vùng nguyên liệu, khi cảm nhận mức độ chấp nhận sản phẩm của khách hàng.
Theo Nguyễn Thị Hoài, người khởi nghiệp trẻ phải “sẵn sàng tâm lý đón nhận thất bại” để thích ứng với những biến đổi và nhanh chóng có chiến lược, hướng đi phù hợp. Đồng thời chuẩn bị tốt về tài chính, mục tiêu, tầm nhìn đủ lớn, hành trình đủ dài và theo đuổi đến cùng con đường khởi nghiệp.
Không tự nhận mình là thành công mà mới chỉ đang đi đúng hướng, Mộc Thanh Trà còn mục tiêu rất dài để thực hiện là xây dựng chuỗi giá trị hạt đậu Việt Nam, sao cho, khi nhắc đến nông sản hay trà của Việt Nam là mọi người nghĩ ngay đến thương hiệu trà hạt Mộc Thanh Trà. Muốn vậy, Mộc Thanh Trà phải xây dựng được khả năng kiểm soát nguyên liệu, tăng năng lực sản xuất và xây dựng thương hiệu sản phẩm gắn liền với lợi ích của người nông dân, của nông sản Việt. Nói cách khác, phải đủ tiềm lực để theo đuổi con đường đi từ vườn trồng/vùng nguyên liệu đến sản phẩm cuối ra thị trường, phục vụ nhu cầu người tiêu dùng.
Về nguyên liệu, hiện nay sản lượng đậu đen cung cấp tại các vùng trồng rất dồi dào, nhưng còn thiếu quy chuẩn sản xuất, giá cả thường xuyên biến động và dễ bị thương lái chi phối. Do vậy, Mộc Thanh Trà xác định đồng hành với người nông dân, hợp tác đôi bên cùng có lợi thông qua việc chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, chuẩn hóa quy trình, kỹ thuật canh tác, bón phân, giống,… để chủ động kiểm soát chất lượng và ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào.
Bên cạnh việc đầu tư xây dựng tiềm lực sản xuất, Mộc Thanh Trà đang tăng cường hợp tác, kết nối với các đơn vị cung ứng giải pháp khoa học kỹ thuật nông nghiệp; các công ty chuyên giống cây trồng; tìm kiếm sự hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm từ các đơn vị trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để tiến nhanh hơn. Hiện, Mộc Thanh Trà đang được Quỹ Khởi nghiệp Doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam (SVF) hỗ trợ trong giai đoạn coaching và đào tạo về kỹ năng lãnh đạo đội ngũ, tư vấn tài chính, kết nối với các chuyên gia, nhà đầu tư, thương mại hóa sản phẩm,…
Mộc Thanh Trà cũng tăng cường hiện diện trên các kênh hỗ trợ, xúc tiến khởi nghiệp quan trọng, ví dụ như Cổng thông tin Đổi mới sáng tạo và Chuyển giao công nghệ (techport) do Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM vận hành, để có thêm điều kiện tiếp xúc với các doanh nghiệp lớn thành công, các chuyên gia để được chia sẻ, truyền cảm hứng, giải đáp những thắc mắc, tiên liệu các rủi ro,…đồng thời, tìm kiếm nhanh và đúng các đối tác cung cấp công nghệ, giải pháp, máy móc ứng dụng trong sản xuất để phát triển sản phẩm, đối tác phân phối sản phẩm; kết nối hợp tác với những dự án hoặc doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu đưa nông sản truyền thống Việt hướng đến xuất khẩu, qua đó nâng cao vị thế và khẳng định giá trị nông sản Việt Nam.
Vân Nguyễn (CESTI)