Nuritas
Nuritas được thành lập vào năm 2014 tại Dublin, Ireland. Người sáng lập và cũng là giám đốc khoa học là tiến sĩ Nora Khaldi, tốt nghiệp thạc sĩ toán tại Đại học Provence (Université de Provence, Pháp) và tiến sĩ về tiến hóa phân tử và tin sinh học (Bioinformatics) tại Đại học Dublin (Trinity College Dublin, Ireland). Bà đã từng nghiên cứu và giảng dạy tại Đại học Dublin và Đại học California, Davis.
Những đặc tính hữu ích giúp phòng chống bệnh tật của các peptide hoạt tính sinh học đã được biết đến từ lâu. Tuy nhiên, việc tìm kiếm, xác định và khai thác các peptide tiềm năng này không chỉ mất rất nhiều thời gian, khó đạt được độ chính xác cần thiết, mà còn rất tốn kém, cũng như cơ hội thành công rất thấp. Vận dụng kiến thức chuyên môn, Nora Khaldi đã phát triển công nghệ độc quyền của Nuritas dựa trên trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, tin sinh học và phần mềm để có thể dự đoán, tìm kiếm, phát hiện các peptide hoạt tính sinh học tự nhiên.
| |
 Một peptide là một phân tử gồm hai hay nhiều axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptide, là một phần không thể thiếu của hầu hết các quá trình sinh học, hoạt động như thành phần cấu trúc của các tế bào, các mô, các enzym, kích thích tố, thuốc kháng sinh và chất độc. Peptide được tìm thấy trên mọi tế bào và mô trong cơ thể, trong thực phẩm như sữa, trứng và ngũ cốc,… mà con người sử dụng từ xa xưa.
|
Công nghệ Nuritas có thể phân tích hàng ngàn bài báo khoa học mỗi ngày để dự đoán, tìm kiếm và xác định các peptide hữu ích, song song với việc khai thác thiên nhiên như là một thư viện, sàng lọc hàng tỷ phân tử trong nguồn thực phẩm hàng ngày để phát hiện và mở khóa các peptide hoạt tính sinh học mới. Các peptide này ứng dụng cho bất kỳ mục tiêu hoặc chỉ định nào, theo nhu cầu của của các ngành công nghiệp như thực phẩm, dược phẩm, chăm sóc sức khỏe con người,... Ưu điểm của công nghệ Nuritas là hướng đến mục tiêu cao, tốc độ nhanh hơn 10 lần và độ chính xác hơn 500 lần so với các phương pháp trước đó, với chi phí giảm đáng kể. Chỉ trong một năm, Nuritas đã phát hiện 20 peptide mới, hai trong số các peptide này đã được cấp bằng sáng chế.
Tựa vai người khổng lồ để thương mại hóa công nghệ
Có trong tay công nghệ giàu tiềm năng như Nuritas sẽ có nhiều cơ hội thành công trên thương trường. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất để nắm bắt cơ hội là tìm đúng đối tác, những người thực sự hiểu và có thị trường để thương mại hóa công nghệ, đó là chìa khóa cho sự phát triển của Nuritas.
Tuy thị trường của công nghệ Nuritas rộng mở, có thể ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp, nhưng lại không phải là một sản phẩm hiện hữu, cụ thể, để có thể dễ dàng nhận thức. Đây là một nền tảng tiên tiến của các quá trình để tạo ra các peptide hoạt tính sinh học tự nhiên mới theo mục tiêu. Và Nuritas mong muốn công nghệ của mình sẽ tạo ra nhiều loại sản phẩm thuộc nhiều lĩnh vực, phục vụ cuộc sống cho hàng triệu người trên thế giới, nhưng lại không thể tự làm! Do đó, cần phải kết nối với các đối tác lớn, công ty đa quốc gia. Các đối tác hợp tác sẽ tiếp sức khai thác công nghệ Nuritas, tạo ra các peptide mới theo mục tiêu và phân phối chúng trên toàn cầu. Khi có nhiều đối tác khác nhau, công nghệ Nuritas sẽ khai thác được nhiều loại peptide mới, ứng dụng cho nhiều mục tiêu khác nhau, như sử dụng trong các loại thực phẩm, chất bổ sung dinh dưỡng, các dược phẩm điều trị bệnh,...
Mặt khác, các đối tác cũng có những mục tiêu riêng với một số loại sản phẩm nào đó, mà nếu phải nghiên cứu từ đầu, có thể sẽ mất nhiều năm, nhất là để xác định và khai thác các peptide hoạt tính sinh học, hay một hợp chất có trong tự nhiên. Sau đó, phải tiếp tục nghiên cứu phát triển sản phẩm, rồi thử nghiệm (trong một số trường hợp, sản phẩm cần phải được sự chấp thuận theo quy định về quản lý, mới được tung ra thị trường). Đây là một chặng đường quá dài, cũng chính là lý do cộng thêm để Nuritas thu hút được sự quan tâm của các tập đoàn lớn
Sự hợp tác giữa Nuritas với các công ty đa quốc gia như BASF và Nestle là các minh họa cho bài toán nêu trên.
BASF (Badische Anilin-und Soda-Fabrik), tập đoàn đa quốc gia có trụ sở chính tại Ludwigshafen am Rhein (Đức), có các công ty con và liên doanh tại hơn 80 quốc gia, vận hành 6 khu liên hợp sản xuất cùng 390 nhà máy, cung ứng nhiều loại sản phẩm đa ngành, với khách hàng ở hơn 200 quốc gia. Thỏa thuận hợp tác giữa Nuritas và BASF có hai nội dung chính là cấp phép độc quyền bằng sáng chế và nghiên cứu phát hiện ra các peptide mới theo yêu cầu của BASF trong một số lĩnh vực y tế cụ thể, có tầm quan trọng chiến lược đối với khách hàng của BASF và người tiêu dùng. Điều này có nghĩa là, các peptide hoạt tính mới được khai phá theo nền tảng công nghệ Nuritas sẽ được tích hợp vào các sản phẩm có sẵn hoặc sẽ hình thành trong tương lai trên thị trường của BASF.
PeptAide là kết quả đầu tiên của sự hợp tác giữa Nuritas và BASF. Đó là một chuỗi axit amin độc đáo được mở khóa từ protein gạo, có thể giúp giảm viêm, giảm phản ứng của cơ thể đối với chấn thương, là peptide hoạt tính sinh học đầu tiên trên thế giới được khai phá bởi nền tảng công nghệ trí tuệ nhân tạo kết hợp dữ liệu lớn và tin sinh học, công nghệ độc quyền của Nuritas. PeptAide đã nhận bằng sáng chế và giới thiệu ra thị trường Mỹ năm 2018, mục tiêu nhắm đến là khách hàng của BASF, trước tiên là các nhà sản xuất các sản phẩm sử dụng PeptAide như chất bổ sung dinh dưỡng cho các vận động viên, giúp phục hồi nhanh hơn sau tập luyện, thi đấu. Là kết quả của sự hợp tác sử dụng công nghệ Nuritas, nên thời gian từ khi bắt đầu cho đến khi ra mắt thương mại PeptAide chỉ mất hai năm. Nếu thực hiện theo cách khác, ước tính phải mất từ 5-7 năm!
Nuritas cũng đã ký hợp tác với Nestlé, người khổng lồ toàn cầu trong công nghiệp thực phẩm và đồ uống. Nội dung thỏa thuận là sử dụng công nghệ độc quyền của Nuritas để dự đoán, xác định và mở khóa các peptide mới từ các nguồn thực phẩm tự nhiên; Nestlé sử dụng nguồn lực nghiên cứu, các bí quyết khoa học và công nghệ của mình để nghiên cứu xác nhận tính hiệu quả của các peptide mới khám phá và đưa ra những ứng dụng cụ thể.
Thu hút đầu tư
Là một startup trong lĩnh vực tin sinh học tiên tiến kết hợp với trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, nhằm tạo ra các sản phẩm thực phẩm và dược phẩm thế hệ mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người, Nuritas thu hút sự quan tâm rất lớn của các nhà đầu tư.
Nuritas đã nhận được hỗ trợ tài chính của HPSU (High Potential Start-Ups), một địa chỉ hỗ trợ các đơn vị khởi nghiệp tiềm năng cao của Enterprise Ireland (một tổ chức thuộc chính phủ, chịu trách nhiệm giúp các doanh nghiệp Ireland phát triển toàn cầu). Khaldi cho biết “Đó là sự hỗ trợ tuyệt vời, và là những gì tôi cần trong 6 tháng đầu khởi nghiệp”.
Tính đến nay, Nuritas huy động được 53,9 triệu euro (theo crunchbase.com). Các nhà đầu tư có thể kể đến là European Investment Bank (EIB) với khoản tài trợ 30 triệu euro, đã biến Nuritas trở thành doanh nghiệp công nghệ sinh học Ireland đầu tiên được hỗ trợ bởi EIB. Tiếp nhận chương trình hỗ trợ tăng tốc tại NDRC, một tổ chức hỗ trợ hình thành các doanh nghiệp khởi nghiệp, Khaldi chia sẻ “NDRC đã giúp thu hẹp khoảng cách giữa học viện và các ngành công nghiệp”. Ngoài ra, Nuritas nhận được nguồn đầu tư để phát triển từ công ty đầu tư mạo hiểm Cultivian Sandbox Ventures; các doanh nhân Mark Benioff, Ali Partovi…
Nuritas hiện đang phát triển các thị trường tại Mỹ, châu Âu và châu Á, đặc biệt là ở Nhật Bản và Trung Quốc. Với đội ngũ khoảng 100 lao động, gồm nhiều chuyên gia, cùng sự ủng hộ của các nhà đầu tư và tiềm năng của các đối tác chiến lược, Nuritas đang tiến lên vị trí hàng đầu toàn cầu trong khai phá peptide hoạt tính sinh học tự nhiên.
Phương Lan (CESTI)