Máu nhân tạo từ tế bào gốc bổ sung nguồn máu hiến

Mark Turner, Giám đốc chuyên môn của Trung tâm Truyền máu Quốc gia Scotland đang nghiên cứu cách tổng hợp máu hiệu quả trong tương lai, cho biết việc tạo ra tế bào hồng cầu từ tế bào gốc trưởng thành không thể đạt được lượng máu lớn do khả năng sinh sản của tế bào rất hạn chế.

Có một giải pháp mà các nhà khoa học đang hướng đến, đó là phát triển các dòng tế bào gốc đa năng từ phôi hoặc mô trưởng thành. Các tế bào này sẽ được xử lý trong phòng thí nghiệm để sinh ra một số lượng tế bào lớn hơn. Đó là một khả năng để sản xuất máu quy mô lớn song với khả năng của khoa học hiện nay, chúng ta còn phải đi một chặng đường rất dài. Ông còn cho biết, quy trình biệt hóa tế bào vô cùng phức tạp. Các nhà nghiên cứu phải “rút ngắn” toàn bộ quá trình phát triển của tế bào, từ giai đoạn phôi thai đến một người trưởng thành. Các tế bào phải được nuôi cấy qua 5 hay 6 môi trường khác nhau và mất trung bình 30 ngày để tạo ra những tế bào hồng cầu. Vì vậy, chúng ta phải mất ít nhất vài chục năm nữa mới có khả năng “sản xuất” đại trà máu nhân tạo vừa rẻ vừa an toàn. Vấn đề lớn nhất hiện nay là phải làm sao đưa quy trình nuôi cấy tế bào hồng cầu từ môi trường phòng thí nghiệm sang môi trường sản xuất đại trà vốn đòi hỏi quy mô lớn hơn và sự giám sát chặt chẽ hơn về cả chất lượng, quy định luật pháp v.v.

Hầu hết các nước phát triển đã có đủ lượng máu đáp ứng cho nhu cầu người dân của họ nhưng rất nhiều người trên thế giới không hưởng được nguồn cung máu an toàn và đầy đủ như vậy. Hiện nay 50% lượng máu có sẵn của thể giới cung ứng cho 15% dân số tại những nước phát triển cao, mặt khác mỗi năm có khoảng 150.000 phụ nữ tử vong vì băng huyết sau sinh mà trong nhiều trường hợp có thể cứu sống nếu có đủ nguồn máu.

Một khía cạnh đáng quan tâm khác của máu nhân tạo là vấn đề đạo đức. Nói về điều này, Giáo sư nghiên cứu về Đạo đức y sinh tại Đại học Manchester - ông John Harris cho biết để tránh vấp phải sự phản đối của nhiều người về phương diện đạo đức khi dùng phôi người để tạo ra tế bào hồng cầu mới, công nghệ hiện nay đã dùng tế bào da của người trưởng thành để sản xuất máu nhân tạo. Những tế bào da này sẽ được “lập trình” lại để phát triển thành các tế bào gốc đa năng trước khi chúng bắt đầu biệt hóa thành một cơ quan nào đó của cơ thể. Mặc dù được gọi là máu nhân tạo song đây hoàn toàn là máu tự nhiên vì được tạo ra từ tế bào của con người.