Nhân bản hóa robot và mặt trái

Nhóm nghiên cứu do nhà khoa học bã thuộc Đại học Radboud, Nijmegen (Hà Lan) và giáo sư tâm lý học phát triển Markus Paulus thuộc Đại học Ludwig Maximilian München (Đức) dẫn đầu đã nghiên cứu mức độ con người thể hiện mối quan tâm và đối xử với robot theo các nguyên tắc đạo đức. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Social Cognition.

Theo Sari Nijssen, nghiên cứu nhằm mục đích trả lời cho câu hỏi: "Trong hoàn cảnh nào và ở mức độ nào, một người trưởng thành sẽ sẵn sàng hy sinh robot để cứu mạng người?" Những người tham gia đã phải đối mặt với một tình huống giả định khó xử về đạo đức: Liệu họ có sẵn sàng đặt một cá nhân vào tình huống nguy hiểm để cứu một nhóm người bị thương? Trong các kịch bản được đặt ra, cá nhân hy sinh có chủ đích gồm một con người, một robot hình người với các đặc điểm đã được nhân hóa ở nhiều mức độ khác nhau và một robot dễ dàng nhận dạng là một cỗ máy.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, robot càng được nhân hóa thì người tham gia càng ít hy sinh nó. Ở mỗi tình huống thí nghiệm đều được lồng ghép một câu chuyện, trong đó robot được mô tả như một nhân vật nhân từ hoặc là một sinh vật có nhận thức, trải nghiệm và suy nghĩ của riêng mình. Điều này đã ngăn cản những người tham gia hy sinh robot nhân hóa vì lợi ích của một người vô danh. Hơn nữa, khi được cho biết về những phẩm chất và cảm xúc được cho là của robot, nhiều đối tượng tham gia thử nghiệm đã bày tỏ sẵn sàng hy sinh người thật đang bị thương để giúp robot khỏi bị tổn thương.

Paulus nói: "Robot càng được mô tả như con người, đặc biệt là càng được gắn nhiều cảm xúc thì càng ít đối tượng tham gia thí nghiệm sẵn sàng hy sinh nó. Ý nghĩa của phát hiện này là nhằm cảnh báo các nỗ lực nhân bản hóa robot không nên đi quá xa, vì điều đó có thể gây mâu thuẫn với mục đích chế tạo ra robot là giúp đỡ con người."