Tình hình sản xuất và tiêu thụ
Cốt khí củ (Polygonum cuspidatum Sieb. et Zucc.) là một trong những loại dược liệu quý. Đã có nhiều nghiên cứu cho thấy tác dụng của nó trong điều trị bệnh: hợp chất emodin có khả năng điều trị dòng virus CVB4 kháng thuốc; chiết xuất PCE (polygonum cuspidatum extract) từ thân rễ khô và gốc rễ sử dụng chống viêm, xơ vữa động mạch và các mục đích trị liệu khác. Cốt khí củ được sử dụng trong các bài thuốc Đông y để điều trị các loại bệnh như phong thấp, khớp, viêm gan cấp tính,...
Hiện nay, nhu cầu về nguồn nguyên liệu này rất lớn. Việc khai thác rừng để tìm kiếm nguồn dược liệu đã làm cho trữ lượng các cây dược liệu nói chung cũng như cây Cốt khí củ nói riêng ngày một giảm. Phương pháp nhân giống truyền thống còn nhiều hạn chế như: hệ số nhân thấp, việc giâm cành phụ thuộc vào mùa để chọn các cành giâm đạt tiêu chuẩn.
Quy trình nhân giống hoàn thiện, cho phép nâng cao hệ số nhân chồi cây Cốt khí củ, cung cấp được số lượng lớn cây giống, có chất lượng đồng đều và sạch bệnh, đáp ứng nhu cầu về nguồn dược liệu quý hiện nay.
Quy trình và phương pháp thực hiện
Quy trình vi nhân giống cây Cốt khí củ từ vật liệu ban đầu là cây Cốt khí củ từ vườn ươm
Thuyết minh quy trình:
Bước 1: chuẩn bị mẫu bằng cách chọn từ vườn ươm các cây Cốt khí củ có hình thái khỏe mạnh, không bị sâu bệnh để tạo nguồn mẫu in vitro.
Bước 2: nuôi cấy tái sinh chồi trực tiếp từ chồi ngủ cây Cốt khí củ trên môi trường nuôi cấy bán rắn. Môi trường khoáng cơ bản MS có bổ sung BAP 3,0 mg/L, đường sucrose 30 g/L, agar 8,5 g/L, pH = 5,8.
Bước 3: cấy chuyền các chồi tái sinh khỏe mạnh trên môi trường tái sinh sang môi trường nhân chồi để nhân số lượng chồi cây: Môi trường khoáng cơ bản ½ MS có bổ sung BAP 2,6 mg/L, IBA 0,2 mg/L, đường sucrose 30g/L, agar 8,5 g/L, pH = 5,8.
Bước 4: tăng hệ số nhân chồi bằng hệ thống ngập chìm tạm thời. Những cụm chồi khỏe mạnh trên môi trường nhân chồi được cấy chuyền sang hộp Plantima của hệ thống ngập chìm tạm thời. Môi trường nuôi cấy: môi trường khoáng cơ bản ½ MS có bổ sung BAP 2,6 mg/L, IBA 0,2 mg/L, đường sucrose 30 g/L, pH = 5,8. Thời gian ngập chìm 15 phút/1 lần trong 300 mL môi trường, chu kỳ lặp lại là 4h.
Bước 5: tách các chồi khỏe mạnh từ cụm chồi trên hệ thống nuôi cấy ngập chìm tạm thời và cấy chuyền sang môi trường cảm ứng tạo rễ. Môi trường khoáng cơ bản ½ MS có bổ sung IBA 0,5 mg/L, đường sucrose 30 g/L, agar 8,5 g/L, pH = 5,8.
Ưu điểm của công nghệ, hiệu quả kinh tế
Công nghệ nhân giống in vitro giúp tạo số lượng lớn cây Cốt khí củ trong thời gian ngắn, chất lượng cây đồng đều, cây con khỏe mạnh, sạch bệnh. Bên cạnh đó, trong quy trình kết hợp phương pháp nuôi cấy trên hệ thống ngập chìm tạm thời giúp gia tăng hệ số nhân chồi lên 6,46 lần, giảm công lao động cấy chuyền, giảm số lượng môi trường sử dụng và năng lượng tiêu thụ, nhờ vậy tiết kiệm được chi phí sản xuất và giảm giá thành sản xuất cây giống. Cụ thể, chi phí sản xuất cây giống Cốt khí củ in vitro là 2.400 đồng/cây, giá bán đề nghị là 5.000 đồng/cây. Cây nuôi cấy mô sau khi được chăm sóc 4 tuần ngoài vườn ươm sẽ đạt kích thước 12 cm, bán được với giá 10.000 đồng/cây (giá thị trường hiện nay cho cây giống Cốt khí củ là 30.000 đồng/cây).
Thông tin liên hệ chuyên gia, hỗ trợ
1. KS. Phạm Trần Thủy Tiên
ĐT: 036 6626 621. Email: thuytienpt1312@gmail.com
2. Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao
Địa chỉ: Ấp 1, xã Phạm Văn Cội, huyện Củ Chi, TP.HCM. Điện thoại: 0286 264 6103.
Lam Vân (CESTI)