Tình hình sản xuất và tiêu thụ
Ngành chăn nuôi heo theo mô hình trang trại và gia trại của Việt Nam trong những năm vừa qua đã có nhiều bước phát triển mạnh mẽ với số lượng cá thể lên đến hàng chục triệu con. Nhưng sự phát triển quá nhanh này cũng dẫn đến hàng loạt hệ lụy như ô nhiễm môi trường, lạm dụng các chất cấm trong chăn nuôi, giá cả phụ thuộc nhiều vào thương lái... Bên cạnh đó, đa số các cơ sở chăn nuôi đều ở quy mô nhỏ lẻ (khoảng 3 triệu hộ) đã gây ra nhiều hạn chế và yếu kém trong sản xuất, chế biến và tìm kiếm thị trường tiêu thụ, dễ dẫn đến khủng hoảng trong ngành chăn nuôi heo. Điển hình là cuộc khủng hoảng vào cuối năm 2016 và đầu năm 2017, giá thịt heo hơi xuống thấp khiến cho người chăn nuôi phải đối mặt với nhiều khó khăn.
Để ngành chăn nuôi phát triển ổn định và bền vững, đòi hỏi các hộ/cơ sở chăn nuôi phải thay đổi tư duy và tăng cường áp dụng các quy trình công nghệ hiện đại vào chăn nuôi, trong đó, mô hình chăn nuôi heo theo tiêu chuẩn VietGAP hiện đang được nhiều địa phương áp dụng vì giúp kiểm soát tốt bệnh dịch và tạo ra các sản phẩm thịt sạch, an toàn và chất lượng.
Quy trình và phương pháp thực hiện
Điều kiện sản xuất
Chuồng trại
Vị trí xây dựng chuồng trại phải tách biệt với nơi ở và nguồn nước sinh hoạt của con người.
Chuồng nuôi phải được bao kín bởi tường hoặc hàng rào, có cổng ra vào riêng.
Có hố khử trùng tại cửa mỗi dãy chuồng nuôi hoặc bố trí phương tiện khử trùng ở cổng ra, vào.
Nơi nuôi cách ly, tân đáo phải nên tách biệt với chuồng nuôi chính.
Có kho dự trữ và bảo quản thức ăn chăn nuôi và thuốc thú y.
Khu xử lý chất thải
Tách biệt nước thải với chuồng nuôi chính.
Công suất của hệ thống xử lý chất thải phải tương xứng với quy mô đàn heo được nuôi.
Dụng cụ thiết bị
Có các dụng cụ, thiết bị dùng riêng cho chăn nuôi.
Đảm bảo các thiết bị chiếu sáng, đèn chụp sưởi và các dụng cụ, thiết bị điện an toàn cho người sử dụng và vật nuôi.
Phương pháp thực hiện
Vị trí, hệ thống hạ tầng chuồng trại và thiết bị dụng cụ
Chuồng trại:
- Vị trí xây dựng chuồng trại phải tách biệt với nơi ở và nguồn nước sinh hoạt của con người.
- Chuồng nuôi phải được bao kín bởi tường hoặc hàng rào và có cổng ra vào riêng.
- Có hố khử trùng tại cửa mỗi dãy chuồng nuôi hoặc bố trí phương tiện khử trùng ở cổng ra, vào.
- Đảm bảo nền chuồng dễ làm vệ sinh, không trơn trượt và đọng nước.
- Hệ thống tường, mái, rèm che chuồng không bị dột, thấm, mưa hắt và tránh được gió lùa.
- Nơi nuôi cách ly, tân đáo nên tách biệt với chuồng nuôi chính.
Khu xử lý chất thải: tách biệt nước thải với chuồng nuôi chính.
Dụng cụ thiết bị:
- Chỉ sử dụng thiết bị dùng cho chăn nuôi tại khu vực chăn nuôi, không dùng cho những mục đích khác.
- Đảm bảo các thiết bị chiếu sáng, đèn chụp sưởi và các dụng cụ, thiết bị điện an toàn cho người sử dụng và vật nuôi.
Giống và quản lý giống
Heo giống phải có nguồn gốc rõ ràng, khỏe mạnh và được tiêm phòng đầy đủ theo quy định thú y.
Nuôi cách ly và ghi chép đầy đủ biểu hiện bệnh lý của heo giống mới nhập về trong quá trình cách ly.
Không nuôi lẫn các lứa heo khác nhau trong cùng ô chuồng và nuôi với các loài vật khác.
Thức ăn và quản lý thức ăn
Thức ăn phải còn hạn sử dụng và có xuất xứ rõ ràng.
Tuân thủ các công thức phối trộn thức ăn đậm đặc cho heo.
Nguyên liệu phối trộn thức ăn phải đảm bảo vệ sinh, không bị ôi thiu, nấm mốc, mối mọt.
Ghi chép đầy đủ thông tin về loại thức ăn, nguyên liệu thức ăn đã mua và sử dụng.
Không sử dụng các hóa chất, kháng sinh bị cấm trong thức ăn chăn nuôi theo văn bản của Nhà nước và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định.
Cần có nơi bảo quản riêng, các giá kê thức ăn và nguyên liệu cho chăn nuôi. Tránh đặt trực tiếp bao thức ăn xuống sàn nhà.
Nước uống và hệ thống cấp thoát nước
Nguồn nước phải đảm bảo chất lượng, hợp vệ sinh và đáp ứng đủ nhu cầu của từng loại heo.
Kiểm tra hệ thống cấp nước thường xuyên, đảm bảo hệ thống không bị ô nhiễm hay rò rỉ.
Không để nước thải, nước rửa chuồng chảy tràn từ ô chuồng này sang ô chuồng khác hoặc từ chuồng này sang chuồng khác và không được thải trực tiếp nước thải ra môi trường.
Công tác thú y và vệ sinh thú y
Vệ sinh chuồng trại hằng ngày, thu gom chất thải rắn và lỏng.
Định kỳ phát quang bụi rậm và khai thông cống rãnh.
Khử trùng chuồng trại, các thiết bị và dụng cụ chăn nuôi trước khi đưa heo vào nuôi và ngay sau khi chuyển đàn hoặc xuất bán.
Định kỳ phun thuốc khử trùng toàn bộ diện tích xung quanh chuồng nuôi.
Kiểm soát ra vào khu vực chăn nuôi.
Người chăn nuôi phải có quần áo bảo hộ lao động sử dụng riêng trong khu vực chăn nuôi và định kỳ khử trùng quần áo bảo hộ lao động.
Tiêm phòng vật nuôi đầy đủ theo quy định của ngành thú y.
Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc thú y của nhà sản xuất hoặc chỉ dẫn của bác sỹ thú y.
Không sử dụng các hóa chất (chất tạo nạc, chất kháng sinh...) nằm trong danh mục cấm sử dụng trong chăn nuôi của Nhà nước và của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định.
Xuất bán heo
Chỉ xuất bán heo khỏe mạnh, không bị bệnh và heo sau khi đã hết thời gian ngưng thuốc như quy định trên nhãn thuốc của nhà sản xuất.
Đảm bảo mật độ vận chuyển để hạn chế rủi ro, stress cho heo và tránh rơi vãi chất thải khi vận chuyển.
Các hộ áp dụng VietGAHP cần thực hiện đeo thẻ tai nhận dạng hoặc xăm số cho heo để phục vụ cho truy xuất nguồn gốc.
Quản lý chất thải và bảo vệ môi trường
Thu gom chất thải rắn (phân, chất độn chuồng nếu có) hằng ngày và đưa đến nơi tập trung để xử lý.
Các chất thải rắn như kim tiêm, túi nhựa, đồ nhựa,...phải được thu gom và xử lý riêng.
Chất thải lỏng phải được dẫn trực tiếp từ chuồng nuôi tới hệ thống xử lý nước thải (biogas, bể lắng...) bằng đường thoát riêng.
Nước thải phải được xử lý an toàn trước khi xả ra môi trường.
Ghi chép và lưu trữ hồ sơ
Phải có sổ ghi chép và ghi chép đầy đủ tất cả các hoạt động trong quá trình chăn nuôi.
Hệ thống sổ sách ghi chép của chủ hộ phải rõ ràng và cần được lưu giữ ít nhất là 01 năm kể từ ngày đàn heo được xuất bán hay chuyển đi nơi khác.
Ưu điểm của công nghệ
- Tạo ra sản phẩm sạch và an toàn.
- Kiểm soát tốt bệnh dịch ở đàn heo.
- Không gây ô nhiễm môi trường.
- Không sử dụng các hóa chất gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng.
Thông tin chuyên gia, hỗ trợ
- Công ty TNHH SX-TM Thịt an toàn và dinh dưỡng - Địa chỉ: Lô D8-D9, KCN Nhị Xuân, đường Nguyễn Văn Bứa, ấp 5, xã Xuân Thới Sơn, huyện Hóc Môn, TP.HCM.
- Công ty TNHH TM-SX Trại Việt (VietFarm) - Địa chỉ: 181/51, đường Phan Đăng Lưu, Phường 1, quận Phú Nhuận, TP.HCM.
- Xí nghiệp Heo giống cấp 1 - Chi nhánh Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn TNHH MTV - Công ty Chăn nuôi và Chế biến thực phẩm Sài Gòn - Địa chỉ: 168/6, Quốc lộ 1K, Phường Linh Xuân, quận Thủ Đức, TP.HCM.
- Trại chăn nuôi Thống Nhất - Địa chỉ: số 19, đường 702, xã Thái Mỹ, huyện Củ Chi, TP.HCM.