Tình hình sản xuất và tiêu thụ
Sản xuất nấm linh chi đang từng bước phát triển theo hướng chuyên nghiệp, quy mô hàng hóa; gắn kết đồng bộ các khâu sản xuất, sơ chế, bảo quản, tiêu thụ. Nhờ vậy đã có nhiều mô hình bền vững, đạt hiệu quả kinh tế cao, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho nông dân. Đồng thời, việc phát triển ngành nấm linh chi còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao giá trị gia tăng của sản xuất trồng trọt nhờ sử dụng các phụ phẩm của trồng trọt.
Với các công nghệ hiện đại, người ta đầu tư các hệ thống tạo ẩm bằng sóng siêu âm, nhà sấy năng lượng mặt trời và hệ thống theo dõi độ ẩm và thiết bị điều khiển hệ thống tạo ẩm bằng smartphone để tạo ra và duy trì điều kiện môi trường tốt nhất cho nấm phát triển. Mô hình này cũng giúp người trồng tiết kiệm đáng kể thời gian trong các khâu tưới và chăm sóc nấm, đo đạc các chỉ số kỹ thuật.
Qua mô hình sản xuất nấm linh chi theo hướng công nghệ cao, sản phẩm nấm (nấm linh chi nguyên tai, nấm linh chi thái lát và bào tử nấm linh chi) đã được bán rộng rãi trên thị trường.
Quy trình, phương pháp tổ chức thực hiện
Quy trình khép kín từ khâu trồng nấm đến thu hoạch, bao gồm: Thiết kế kệ trồng bằng sắt chắc chắn, đầu tư hệ thống tạo ẩm bằng sóng siêu âm, thiết bị cảm ứng (chip điện tử) kết nối với phần mềm điều khiển bằng điện thoại di động, nhà sấy nấm bằng năng lượng mặt trời và thiết bị đóng gói nấm thành phẩm.
Hệ thống tạo ẩm bằng sóng siêu âm
Hệ thống bao gồm: thùng chứa nước được làm bằng inox 304 không rỉ (độ dày 0,8mm), phía sau thùng lắp 2 quạt DC 48V giúp thổi hơi nước khuếch tán điều vào nhà trồng nấm; 2 vỉ siêu âm tạo ẩm 10 mắt được làm bằng thép không rỉ, chống ăn mòn, công suất 240W, lưu lượng phun 5ml/giờ, có cảm biến mực nước tự động ngắt khi thiếu nước.
Sử dụng công nghệ sóng siêu âm với tần số cao để tách nước thành hạt sương rất nhỏ (đường kính khoảng 1 micromet), giúp dễ dàng hòa vào không khí ở dạng sương mù, không tạo giọt và không để lại hơi nước trên bề mặt. Điều khiển mực nước trong thùng bằng một phao cơ, giúp duy trì lượng nước ổn định cho thiết bị hoạt động.
Thiết bị tạo ẩm được kết nối với khởi động từ của hệ thống giám sát môi trường và hoạt động theo sự điều khiển từ xa qua điện thoại di động (smartphone). Thiết bị tạo ẩm cho nhà trồng nấm tạo ra hơi nước dạng sương mù, do đó dễ dàng khuếch tán đều khắp nhà trồng và không làm tổn thương tai nấm (gỗ tai nấm) trong quá trình phát triển. Bên cạnh đó, thiết bị này còn tiết kiệm nước và điện sử dụng đáng kể so với phương pháp tưới bằng béc phun sương và không gây tiếng ồn.
Phần mềm điều khiển bằng điện thoại di động
Điện thoại di động được cài đặt phần mềm Mi Home, kết nối wifi sẽ giám sát được nhiệt độ và độ ẩm không khí. Trong điều kiện trời mát thì không cần tưới. Khi nhiệt độ cao hơn 310C, độ ẩm dưới 80% thì ra lệnh tưới trên điện thoại, hệ thống phun sương ở trại sẽ hoạt động đến khi nhiệt độ và độ ẩm đạt ngưỡng quy định thì hệ thống sẽ tự động ngừng. Nhờ vậy, người trồng không mất nhiều thời gian chăm sóc, thỉnh thoảng chỉ cần quan sát mức độ phát triển của nấm, sự hình thành bào tử nấm để gia giảm thêm số lần phun tưới cũng như củng cố lưới che, ánh sáng.
Nhà sấy nấm bằng năng lượng mặt trời
Thực hiện việc sấy nấm sau thu hoạch theo nguyên lý hiệu ứng nhà kính. Nhà sấy được làm bằng khung sắt mạ kẽm, mái lợp bằng tấm polycarbonate có độ bền hơn 10 năm. Cấu tạo nhà sấy là mái kính cho phép tia bức xạ mặt trời đi trực tiếp vào buồng sấy nên không khí trong buồng sấy được làm nóng lên đáng kể. Dựa vào nguyên lý đối lưu, dòng khí nóng sẽ đi qua các kệ có chứa nấm linh chi, tại đây sẽ trao đổi nhiệt và lấy ẩm từ vật sấy. Sau khi đi qua các kệ chứa vật sấy, dòng khí mang theo ẩm sẽ thoát ra ngoài qua hệ thống quạt.
Năng suất: 75kg nấm tươi, sau khi sấy thành phẩm còn 25kg nấm khô.
Các điều kiện sản xuất
Mô hình sản xuất nấm linh chi công nghệ cao, ngoài khâu trồng nấm cơ bản cần đầu tư:
- Hệ thống tạo ẩm bằng sóng siêu âm với tần số cao cho ra hạt sương kích thước đường kính khoảng 1 micromet
- Điện thoại di động cài đặt phần mềm điều khiển từ xa Mi Home
- Nhà sấy năng lượng mặt trời với diện tích 40m2
Ưu điểm công nghệ. Hiệu quả kinh tế
Ưu điểm
- Tiết kiệm thời gian chăm sóc, kiểm soát được điều kiện từ khâu trồng đến thu hoạch, sơ chế và thương mại.
- Nấm linh chi phát triển tươi tốt, tay nấm đẹp, mặt trên đạt màu nâu đỏ, mặt dưới màu trắng tươi.
- Chất lượng và giá bán của sản phẩm được kiểm soát ở mức cao và ổn định.
Hiệu quả kinh tế
Trồng 21.000 phôi nấm linh chi sẽ cho tổng sản lượng thu hoạch là 490kg nấm linh chi khô; trong đó nấm linh chi loại 1 chiếm 65% (319kg nấm khô), loại 2 chiếm 30% (147kg nấm khô) và loại 3 chiếm 5% (24kg nấm khô). Giá bán trung bình 600.000đ/kg (nấm loại 1), 500.000đ/kg (nấm loại 2) và 400.000đ/kg (nấm loại 3). Hiệu quả kinh tế của mô hình trong dự án tăng tối thiểu 30% so với mô hình trước kia.
Thông tin liên hệ chuyên gia, hỗ trợ
Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN An Giang
Địa chỉ: 17 Lê Lai, Phường Mỹ Bình, TP Long Xuyên, An Giang
Người liên hệ: Nguyễn Hùng Sinh – ĐT: 0916090336