Tình hình sản xuất và tiêu thụ
Các loại trái cây có múi thuộc chi Citrus gồm cam, quýt, chanh và bưởi được trồng rất phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, trái cây chi Citrus thường bị tấn công bởi rất nhiều tác nhân gây bệnh, từ giai đoạn cho quả non cho đến khâu thu hoạch, làm cho năng suất trái cây và phẩm chất của quả sau thu hoạch giảm đáng kể, khiến cho tổn thất sau thu hoạch trở thành một trong những vấn đề lớn tại Việt Nam.
Công nghệ nano đã mở ra nhiều hướng ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ sinh học và nông nghiệp. Một trong số các hạt nano thân thiện với môi trường và con người được ứng dụng rộng rãi hiện nay là nano bạc. Hạt nano bạc có diện tích mặt rất lớn, cho phép gia tăng khả năng tiếp xúc của chúng với vi khuẩn, nấm và nâng cao hiệu quả diệt khuẩn và nấm.
Chế phẩm sinh học kết hợp hai thành phần hữu cơ (tinh bột sắn) và vô cơ (nano bạc) từ nguồn gốc thực vật có chứa hợp chất fitonxit cao để tạo thành polymer, cải thiện cơ tính và tăng hoạt tính kháng khuẩn nhằm bảo quản nông sản là một lựa chọn hiệu quả, rẻ tiền, không gây ngộ độc cho con người và không ảnh hưởng đến môi trường là rất thiết thực.
Quy trình và phương pháp thực hiện
Tạo dung dịch bảo quản
Sử dụng mẫu nano có nồng độ 30-50ppm để chế tạo màng nano Ag/Tinh bột sắn/Chitosan. Các nồng độ này có khả năng kháng khuẩn mạnh.
Cho nước cất vào cốc thủy tinh, gia nhiệt lên đến 60oC trong vòng 1 phút, sau đó cho PVA vào, khuấy đều và tiếp tục gia nhiệt (60oC) cho đến khi PVA tan hoàn toàn thì đưa tinh bột sắn vào, tiếp tục khuấy đều.
Chitosan hòa tan vào dung dịch axit axetic 2% và nước cất cho đến khi tan hoàn toàn, thu được dung dịch chitosan.
Thêm dung dịch chitosan và hỗn hợp dung dịch PVA và tinh bột sắn, khuấy đều hỗn hợp trong 15 phút. Tiếp tục thêm nano bạc với nồng độ 30ppm; 50 ppm và tiếp tục khuấy đều ở nhiệt độ 60oC trong 15 phút. Để nguội hỗn hợp và lưu giữ để bảo quản trái cây.
Thực hành bảo quản trái cây
Trái cây (cam) được sửa sạch, để ráo nước, sau đó nhúng vào dung dịch bảo quản (trong thời gian 2 phút). Sau quá trình nhúng, cam được để khô trên kệ (ở nhiệt độ phòng). Quá trình hình thành màng bảo vệ trên vỏ cam sẽ diễn ra trong khoảng 30 phút. Màng này sẽ giúp bảo quản cam tốt hơn, cho vỏ cam có độ bóng, đẹp.
Quy trình bảo quản quýt sử dụng màng Ag/Tinh bột sắn/Chitosan
Ưu điểm của công nghệ. Hiệu quả kinh tế
Chế phẩm sinh học từ nano bạc, chitosan và tinh bột sắn có nguồn gốc tự nhiên nên đảm bảo an toàn thực phẩm và thân thiện với môi trường; nâng cao giá trị sử dụng của tinh bột sắn, đồng thời nâng cao chất lượng, thời gian bảo quản cho nông sản, đặc biệt là các quả tươi có giá trị kinh tế cao.
Sử dụng chế phẩm bảo quản trái cây tươi Ag/Tinh bột sắn/Chitosan đơn giản, dễ thực hiện, không tốn nhiều thời gian và công sức cho người nông dân, có thể áp dụng rộng rãi: dạng dung dịch dễ dàng cho người dùng nhúng các quả tươi có vỏ để bảo quản; dạng bao bì bảo quản thuận tiện và dễ dàng vận chuyển.
Ứng dụng chế phẩm cho trái quýt Hương Cần, có thể giữ tươi lâu đến 35 ngày mà vẫn giữ được độ ngọt, mùi vị và màu sắc (nếu không xử lý, chỉ bảo quản được 9 ngày); giá thành bảo quản rất rẻ (giá chế phẩm 25.000 đồng/kg, sử dụng được cho 100 kg quả).
Hiện các nhà khoa học của Trường Cao đẳng Công nghiệp Huế đang triển khai hướng dẫn chi tiết kỹ thuật cho người dân để nhân rộng mô hình, phát triển với nhiều loại trái cây khác như thanh long, bưởi, thanh trà, cà chua…
Thông tin liên hệ chuyên gia, hỗ trợ
TS. Lê Đại Vương
Khoa Cơ khí môi trường và Hóa chất (Trường Cao đẳng Công nghiệp Huế)
Đện thoại: 0888000858
Email: ldvuong@hueic.edu.vn