Thành công ca ghép tế bào gốc từ máu dây rốn cộng đồng đầu tiên

Chiều 2/4, Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương tổ chức họp công bố ca ghép tế bào gốc đầu tiên từ mẫu máu dây rốn cộng đồng cho một bệnh nhân nữ.

Giáo sư Nguyễn Anh Trí, Viện trưởng Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương, cho biết, bệnh nhân tên Hoàng Thị Thùy Linh, 28 tuổi, ở Quảng Bình.
 

Bệnh nhân Linh được chẩn đoán bị lơxêmi cấp dòng tủy (ung thư máu) từ tháng 9/2014. Bệnh nhân đã được điều trị 2 đợt hóa chất và đạt lui bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, Linh thuộc nhóm tiên lượng xấu nên yêu cầu điều trị ghép tế bào gốc là phương án tối ưu nhất để cứu sống bệnh nhân.

Ghép tế bào gốc đồng loại là phương pháp truyền tế bào gốc tạo máu từ người cho phù hợp về HLA (các yếu tố phù hợp ghép). Em trai của bệnh nhân đã sẵn sàng hiến tế bào gốc cho chị gái, nhưng giữa hai chị em lại không phù hợp về HLA.

Hiện có 3 nguồn chính lấy tế bào gốc gồm dịch tủy xương, tế bào gốc máu ngoại vi và máu dây rốn.

Tất cả hy vọng của bệnh nhân khi đó trông chờ vào việc tìm được nguồn tế bào gốc phù hợp trong Ngân hàng tế bào gốc máu dây rốn cộng đồng của Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương.

Một điều kỳ diệu đã xảy ra, thời điểm ghép cho bệnh nhân Linh trong số 450 mẫu máu dây rốn cộng đồng đang được lưu trữ tại Ngân hàng tế bào gốc cộng đồng của Viện đã tìm được 6 mẫu hòa hợp với bệnh nhân.

Ca ghép tế bào gốc cho bệnh nhân Linh được tiến hành vào 30/12/2014. Trong suốt ba tháng, các bác sỹ theo dõi sát sao diễn biến của bệnh nhân, liên tục trao đổi với các chuyên gia quốc tế trong quá trình ghép để lựa chọn phương pháp ghép, phương pháp điều trị trong và sau ghép thích hợp cho người bệnh.

Hiện bệnh nhân có thể đi lại, các chỉ số máu gần như bình thường, tế bào gốc máu cuống rốn mọc ổn định. Hy vọng sau 1 tuần bệnh nhân có thể xuất viện. Chi phí ghép tế bào gốc cho bệnh nhân Linh rất lớn, gần 1 tỷ đồng, trong đó bảo hiểm trả 50%.

Giáo sư Nguyễn Anh Trí (Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương) cho biết, tại Việt Nam, việc ghép tế bào điều trị bệnh về máu đã được thực hiện từ lâu. Viện đã tiến hành được 150 ca ghép tế bào gốc, bao gồm cả tự thân và đồng loại từ người cho cùng huyết thống. Trên phạm vi cả nước, một số cơ sở y tế cũng đã ghép tế bào gốc từ máu dây rốn được 12 ca nhưng là ghép cho trẻ.

Với trường hợp bệnh nhân Linh nói trên, đây là lần đầu tiên ghép điều trị một bệnh ung thư máu - bệnh rất hiểm nghèo, ở người lớn nhưng lấy tế bào gốc từ mẫu dây rốn được lưu trữ trong ngân hàng tế bào gốc cộng đồng.

Với bệnh nhân Linh, nếu trước đây chưa có Ngân hàng tế bào gốc cộng đồng thì cơ hội được ghép tế bào gần như không có. Ngân hàng ra đời đã mở ra cánh cửa tưởng chừng như đã khép lại với rất nhiều bệnh nhân mắc bệnh máu được thực hiện phương pháp ghép tế bào gốc.

Tiến sỹ Bạch Quốc Khánh, Phó viện trưởng Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương cho biết, các nước đa số dùng mẫu máu dây rốn ghép cho trẻ em, vì số lượng tế bào gốc thu được chỉ đáp ứng một phần nào đó cho trẻ, một người lớn 70kg thì không đủ. Qua kinh nghiệm của Nhật Bản, Viện cải tiến kỹ thuật để có thể thu đủ tế bào gốc đủ ghép cho người lớn, thậm chí người có cân nặng 60-70kg.

Từ tháng 5/2014, Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương đã ký kết với Bệnh viện Phụ sản Hà Nội thu thập máu dây rốn trong cộng đồng. Sau gần 1 năm hoạt động, Trung tâm Tế bào gốc của Viện hiện lưu trữ gần 1.000 mẫu tế bào gốc từ máu dây rốn do các sản phụ tự nguyện hiến tặng. Có trên 900 mẫu đã được làm xét nghiệm HLA độ phân giải cao. Đây là ngân hàng tế bào gốc cộng đồng đầu tiên tại Việt Nam.

Kết quả thành công trên cho phép ngành y tế tin tưởng có thể xây dựng được một ngân hàng tế bào máu dây rốn cộng đồng ở Việt Nam bằng máu dây rốn hiến tặng, phục vụ cho cả cộng đồng - những người có nhu cầu ở mọi lứa tuổi, mọi cân nặng.